Author: zeukesan

Nerabeen afektibitatea: Negarrik egiten ez dakiten aitak

A zelako gorabeheratsua den nerabezaroa!! Bai horixe. Asko sufritzen dute gure neska mutilek garai honetan, ez baita dena festa giroa. Ez horixe. Eta guk beraiekin, sentibera, goibel edo nahasturik ikusten ditugunean. Nola ez bada?

Llorar sin disimulo - Egizu negar lasai
Llorar sin disimulo – Egizu negar lasai

Zalantzati eta segurtasun faltaz bizi dira etengabe aldatzen ari zaien gorputz ezezagun baten baitan. Bestalde, geldigaitzeko borborrean bizi dute adimena, non beraien balioari, erakargarritasunari, nortasunari eta beste hainbeste gaiei buruz gaderak eginten dutelarik.

Eskerrak aspaldi atzean utzi izan nuen garai hura. Baita kapaz sentitzen naizelako beraiei gertatzen ari zaizkiena ulertzen ere. Gainera hortik pasatu izanak errelatibizatzeko aukera ematen dizu, eta ondoren badakizu gaur txarto pasatzen ari direnak, bihar, gainditzeko aukera izango dutela.

“Hormonen garai” honetan, batzuen beharrizanak, gustuak eta nahiak ez dute izaten umetan talde baitan izaten zuten sostengua. Ondoren sarri izaten dira kuadrila aldaketak bizipen berriak partekatzeko desioan.

Batzuk, akaso adoretsuenak, hasiera ematen diote beraien lehen saio sexualei. Besteei, agian nahiak gauzatu ezinik, zertxobait gehiexeago kostatzen zaie urrats hori ematea, ikara, lotsa edo segurtasun falta oztopo direlarik, besteak beste.

Lotura berriak egiten dira, lagun desberdinekin eta ondorengo dueloak bideratu behar. Definizioz, nerabea gizaki sensiblea da, nahiz eta mutilak sarritan, eta baita geroago eta gehiago neskak ere, oldarkor eta harro portatzen diren nagusien aurrean. Nagusien mundua irauli beharrean bizi dira eta hortik ulertu behar jokabide horiek. Baina, sakonean eta aldiberean nagusien babesa behar dute.

Aholkuak ematearen lagun ez naizen arren, komendatzen dizuet bai, anima itzazuela seme-alabek euren alde biguna ateratzera. Utz iezaiezue negar egiten, zabal eta gogo betean, izugarri etorriko zaie eta. Ausart zaitezte gizonok, zuok ere, negar egiten ez baitzarete gutxiago horregatik.

Geure onetik ez ateratzeko hainbat aholku

frases_de_madre

Iraila. Guraso asko lanera itzultzen dira udako oporrak igaro eta gero. Beraien seme-alabek oraindik ez dute eskolarik. Hilabete estreinatu berriaren lehen lanegunetako batean aita edo ama etxera itzultzean haserre bizian jartzeko giro ezin egokiagoa sortzen da, lanean egun txarra igaro dutelako eta, gainera, gaztetxoak, etxean ezer ez egiteaz gain, dena hankaz gora jarri duelako. Zer gertatzen da? Bada, gurasoa bere onetik ateratzen dela, lau garrasi bota eta, gainera, azkenean damutu ere egin daitekeela. Eta hortik aparte, horrek zerbaiterako balio izan du? Esan nahi duguna da, etsipena kanporatzeaz gainera, semeak edo alabak zerbait ikasi du?

Esan dugun bezala, aurreko paragrafoan gertatzen den egoeraren antzeko bat gertatzeko datak iritsi direla eta, hainbat jarraibide utziko ditugu hemen, beharbada ongi etor daitezkeenak hain zuzen ere hori ez gertatzeko, hau da, geure onetik atera ez eta lasai mantentzeko:

– Oso haserre gaudela onartu eta ez erreakzionatzea erabakitzea, hau da, nagusitzen zaigun amorruari biderik ez ematea.
– Lasaitasuna berreskuratzea; horretarako, baliagarria gerta dakiguke gelatik irtetea, begiak itxi eta itxarotea edo beste norabait begiratzea, 10 arte zenbatzea, etab., lasaitasuna berreskuratzeko behar dugun espazioa eta denbora izan dezagun.
– Lasaitu garenean gertaerak deskribatuko dituzten esaldiak erabiltzea, deskalifikazioak eta akusazioak alde batera utzita.
– Umore ona erabiltzea oso tresna indartsua da giroa leuntzeko, gertaerak desdramatizatzeko eta lasaitasunera itzultzeko.
– Gertatu dena orainaldian kokatzea, honelako etiketarik gehitu gabe: “desastre hutsa zara”, “alfer halakoa”, “beti…”, “horrela ez zara inora iritsiko”, inoiz ez duzu egiten…”, etab.
– Ohar edo gutun labur bat idaztea, gertatu dena, nola sentitu garen, eta arazoa konpontzeko guk egin behar genukeena edo hark egitea nahi genukeena deskribatzeko.
– Geure onetik atera bagara, barkamena eskatzea edo gertatutakoa sentitzen dugula erakustea.

Horiek praktikan jartzeko hainbat aholku baino ez dira, eta seguru zuek beste hainbat dituzuela horrelako egoeretan erabiltzeko… Kontatuko al dizkiguzue?

Mutila eta itsasoa

Trajedun gizon hark, merezitako atseden egun batzuk hartzea pentsatu zuen itsasertzeko herrizka batetan. Kotxeen zarata, ordutegi gogaigarri eta zentzu gabeko presazko bizimodutik aldegin nahi zuen, erabat.

Iritsi eta berehala aparkatu zuen BMWa, eta gorbataren korapiloa deseginaz batera ohinak jarri zituen lurrean. Alokatuta zuen apartamentu dotore hartara zihoala, oharttu zen lehenengo aldiz bere ejekutiboaren zapaten metalezko kirrizkaz.

Laster batean aurkitu zuen ateta. Atea irekita zegoen eta igogailurik ikusi ez zuenean arnasots negagarria bat irten zaion.

Nekatuta eta goibel sentitzen zen. Itsaso zabalaren ikuspegiak ezin zion barne larrialdia baretu, baina bai ordea tristuta sentipenetara murgilarazi. Animoa zertxobait suspertu nahian, bere ganorabako trajea soinetik kentzea erabaki zuen. Kamiseta bat eta abarketa parea nahiko lirateke inguru berri honetara egokitzen sentitzen hasteko eta begi bistan zuen hondartzara buelta bat eman. Hala eta guztiz ere, samintasuna urdailean errotuta sentitzen zuen eta izenik gabeko zulo hura areagotze aldera zihoakion.

Portura irten eta oinez hasi zen erabat pentsakor, eta konturatu orduko hodartza atarian aurkitu zuen burua. Ikusi zuen norbait zebilela urrunean mugimendu arraroak egiten, dantzan ibiliko balitz bezala edo. Hurreratu zenean ikusi zuen itsaz izarrak batzen zebilen mutiko bat zela. Batzen urertzetik eta baita itsasora indarrez batotzen ere.

Gizonak galdetu zion mutilari zertan zebilen. Hark erantzun zion:2

“Lehorrean geratzen diren itsas izarrak batu eta itsasora bueltatzen ari naiz. Marea gehiegi beheratu da asko hil egingo dira”

Orduan gizonak esan zuen:

“ Baina egiten ari zarenak ez dauko zentzurik. Lehena zure zori da; hoiek hil egingo dira eta baita beste abere batzuren jana izango ere. Milaka itsas izar daude eta sekula ez duzu denborarik izango denak salbatzeko”

Mutilak zuzen begiratu zion gizonari; hartu zuen itsas izar bat eta jaurti zuen kementsu olatuen gainetik…

“…honentzako badauka zentzua…!!!”- esanik.

Gizonak, harrituta, aldegin zuen ezin baitzuen ulertu mutikoaren jokaera. Gau hortan ez zuen lo lasairik izan; mutilarekin amets egin zuen. Gaztea ikusten zuen itsas izarrak salbatzen behien eta berriro… Hurrengo goizean arinaketan bueltatu zen hondartzara, topatu zuen mutila eta itsas izarrak salbatzen lagundu zion.

“NIRE AMAK EZ NINDUEN SEKULA ONARTU NAIZEN BEZALA”

abrazo materno - amaren besarkada
abrazo materno – amaren besarkada

17 urteko neska batek deitu digu barrua hustutzeko beharrean, amarekin izan duen harremana hizpide izan delarik.
Hobeto zegoela baina gogorrak igaro eta gero, inoiz ez baita sentitu onartua amarengandik.

Aitortza horren aurrean barruak buelta eman zidan. Ez dakit  egoera berean egon litekeen inor ezagugutzen duzuen. Gurasook ,batzuetan, adierazten diegun  exijentzia gehiegizkoa izan daiteke. Maitasunaren aitzakiarekin, buru-belarri, sar nahi dizkiegu guretzat eredugarri diren portaerak etabar.

“zer pena hortzak horrela izana”, “hor bada; ezin duzu argaldu eta…”, “ ez duzu zure nebak bezalako ile disdiratsua”

Mingarriak ez al dira honelako erretolikak?. Maite ditugu gure seme-alabak, baina maitasuna adierazteko modurik hoberena beraien izaera onartzea dela, uste dugu.

“zaren bezala maite zaitut; gorri, zuri,betz. Maite zaitut zu zeu zarelako, eta zaren bezala ikaragarria zara…”

“Amak ez zidan onartu nintzen bezala”. Ez da lehenengo aldia horrelakoa entzuten dudana. Seguru nago, guraso hoiek hoberena nahi izango zutela berarentzat. Agian ez zuten kontuan hartu bere hitzen zenbaterainikoa. “Hobetzea duzu…” hark, itzulpen mingarria zuen “ ez zara nahikoa” batetan, agian. Nahiko zama autoestimurako eta baita oztopoa ere harremanetarako, besteak beste.

Gurasook ikasiko bagenu “maite zaitut zaren bezalakoa” esaten. Gure seme-alabek ahal izango baligute gureganako kexuak adierazi; hau da: “epaituta sentitzen naiz; pentsatzen dut sekula ez naizela nahiko izango zuretzat…,”. Agian dena errazago izango litzateke.

Etsipen handiz aitortu zidan neskato honek bere bizipenak.

“Gogortu egin behar izan naiz. Ohartu nintzen sekula ez nintzela nahiko izango nire amarentzako, eta baita onartu egin behar nuela ere.Esan egin diot, barruan mina ematen zidan eta, baina esan nionean ez zidan sinetsi. Nire haserrealdi hutsa zelakoan zegoen…/…

“Tontakeriak” –erantzun zidan

…/… eta erantzunak berak, min gehiego ekarri zidan. Baina , esan nion behintzat, eta akaso egunen batean kontura zezake nire bizipenez, erasotua sentitu barik.”

Uste dut, honelako testigantzak bai merezi duela benetako hausnarketa bat.

Astean bost alditan gutxienez jaten al duzue familiarekin?

Badira egunak zeinetan geure seme-alabek ez dute irakurtzen, beharbada ezta algebra erabili aldi batetan baino gehiagotan ere eta egun osoan ez dute ezer idazten ezta arau ortografikoak erabili ere. Baina BADAGO egun guztietan egiten duten gauza bat: JAN EGIN.

Hori bai!!!Hori garrantzitsua izan beharko litzateke geure seme-alaben heziketan! Elikadurari eta osasun-ohiturei buruzko heziketa egokia.

Eta zer ari da gertatzen? Zergatik euren lehenengo hilabeteetan egoki elikatzen diegu eta ondoren, pixkanaka, elikagai desberdinak gehitzen dizkiegu, opil industriala eta zuku poteratuak askari gisa emanez, fruta urrunetik ikusiz eta gainera geure nerabeei hamaiketakoan txokolatezko palmerak edo gusanitoak hartzen baimenduz?

Badirudienez, elikadura-ohituren jarraipena eta kontrola, gurasoak etxean egunaren epe gehienetan ez egoteagatik baldintzaturik dago eta baita presan oinarritutako dietarekiko presioa gogorra ere. Baina, egitan, bai etxeetatik bai ikastetxeetatik ohitura osasuntsuetan hesitzeko ardura izan behar dugu.

Link bat errazten dizuegu ezin ahaztu dezakeguna gogorarazteko. Modu honetan, 83 minutu gordetzeko animatzen zaituztegu “Más allá del peso” dokumentalaz gozatzeko, zeinean elikadura osasuntsu baten garrantzia agertzen da era hunkigarri batean. Goian ikus desakezue ‘Play’ botoia sakatuz.

Astean, gutxienez, bost alditan zuen familiarekin jaten duzuen edo ez zuen buruari galdetzeko bultzatzen zaituztegu. Erantzuna ezekoa bada, zuen eredua berrikusi beharko da agian, ez?

Guraso eta nerabeen arteko komunikazioa hobetzeko trikimailuak

comunicacion familiar

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Lehen denetarik hitz egin nezakeen nire amarekin. Nire mutil-lagunarekin eta nire lagun minarekin batera, nire konfiantzazko pertsona zen. Orain nekatzen nau eta egiten dudan guztia epaitzen du.

“Orain ezin zaio ezer esan. Galdetzen diozu ia zer gertatzen zaion eta ez du erantzuten. Gainera, badirudi berak nahi duen guztia egin dezakeela eta ez, gauzak ez dira horrela. Etxe honetan bizitzen den bitartean esaten dioguna egin beharko du.

Ondoriozta daitekeenez, aurreko paragrafoek, ama eta bere alaba nerabearen arteko ohiko elkarrizketa adierazten dute. Bi pertsona hauen artean suertatzen den komunikazioa (edo komunikazio eza) adierazten duten ohiko esaldiak.

116.111 telefonoan horrelako egoerak kontatzen dizkigutenean, lehendabizi, egoerari garrantzia kentzen saiatzen gara eta guraso eta euren seme alabei esan behar diegu, euren artean komunikazio erraza edukitzea ,arraroa izango zena dela.
Hemendik aurrera, mezuak transmititzeko garaia heldu da eta, guraso eta euren seme-alabak beti gauza berak entzuten ari direnez, batzuetan, betiko hitzaldia bota ordez, eginkizun zehatz batzuk proposatzen diegu.

Modu honetan, adibidez, aurreko paragrafoak kontutan izanda, ama eta alaba honi, astean, egun bat finkatzea eskatzen diegu, une bat, ordu bat biak aulki batean eseritzeko. Ahal izanez gero, eremu neutral batean egotea, parke, kafetegi batean, biek erabakitako leku batean eta edari batekin, hitz egiten hastea, edozeri buruz, euren arteko elkarrizketa berreskuratzeko. Epaiketak saihestea eta bakoitza bestearen lekuan jartzen saiatzea.

Agian zeregin hauekin ez da nahikoa baina saiatzeagatik ez da ezer galtzen. Bestela, ezagutzen duzue guraso eta nerabeen arteko komunikazioa hobetzeko beste trikimailuren bat? Eta beti gogoraraziz, euren arteko komunikazioa erraza ez izatea nahiko normala dela.

Drogei buruzko txapa bat

teens

Drogen gaia seme-alabekin tratatzekotan, ona litzateke gure ikarak eta erantzukizunak kontuan edukitzea, abiapuntu hori karguan hartuz gero aholkatzaile hobeak izango baikara eta arriskuen prebentzio sendoagoa burutuko baitugu. Gure bizkarrean daramagu beraiekin mintzatzearen erantzukizuna, eta arriskuen ezabaketa hortik etor daiteke. Hori dela eta, Zeuk Esan zerbitzutik ari gatzaizue bultzatzen 116111 zenbakira deitzera, guzti horren inguruko informazioa behar baduzue
Ondoren, 16 urteko gazte biren arteko“elkarrizketa”bat uzten dizuegu. Ulertuz gero beraiek erabiltzen dituzten moduak eta kodeak, errazago egingo zaigu drogen inguruko txapa bat ematea.

Sara: Beste porru bat?! Baina txo, zer egiten ari zara? Lelotuta geratuko zara!

Dani: Zer diozu? Kontrolatzen dut eta… Tontotuta ikusten dituzunak, horrelakoak izan dira beti, eta horregatik arinago kolokatzen dira… NI lasaitu egiten naiz eta beste era batetara ikusten ditut mobidak…

Sara: Ez, ez!! Motelduta geratzen dira eta askok hitzik ere…eta hobe zeren berba egiten badute txorradak esateko baino ez da izaten eta…Ahaztu egiten dira zertan ari diren, gauza arraroak pentsatzen dute. Ez iezadazu esan ezetzik, zeren denok hasten zarete porrito batekin eta begira orain…: egun guztia jokoz kanpo!! Gainera, asteburuan hartu zenuen kaka hurak, babo eta ergel ipini zizun, astakirten baten moduan portatu zinen. Lotsa eta pena ematen zidan zu horrela ikusteak; ia ia istilu batetan sartu zenidan eta, askenik, nirekin ordaindu zenuen dena!!

Dani: Hasi gara matraka berarekin… Ez zen izan hartu nuenagatik. Tipo haiek txarto ari ziren gau guztian eta ez daukak horrelakorik zertan jasan behar. Amorratu egin nintzen eta punto…!!!

Sara: Ez duzu uzteko asmorik?

Dani: Asteburuetan baino ez dudala hartzen…

Sara: Lehengo egunean amarekin mintzatu nintzen gai honen inguruan, eta esan zidan bere kuadrillan batzuek porroekin hasi zirela eta gero beste gauza batzuk probatu zutela, eta hori dela arriskutzuena. Bere lagun asko, urruntzen joan dira kontu honegatik, edota bakarrik gelditu paranoiak direla eta. Beste batzuk, antsietateak edo depresioek jota ikasketak utzi zuten edo dirua erraz aurkitzeko bidean nahastu omen ziren. Eta jakin ezazu 40 urte baino gehiagoko horiek, oraindik “asteburuetan bakarrik hartzen dutela”. Beste batzuk sorte gaiztoagoa izan zuten, eta ez pentsatu heroinaren erruz …ez, ez; bat tripi txar baten eskutik joan omen zen…Beste batek gorputza erdia geldirik dauka. Denak daukate zeozer, eta bat ere ez omen dago osasuntsu

Dani: Zure ama seguru pasatu egin dela, zuri ikara sartzeko. NI zurekin ez naiz sartu eta utzi bakean txorrada hoiekin…

Sara: Ni ez naiz zurekin pasatzen. Ez bazaizu gustatzen izorra hadi!! Zuri ez dizute argi berba egiten edo?

Dani: Pentsatzen dute probatzeko gogoa sartuko zaidala, horretaz mintzatzen badira nirekin. Etxera daramazkidan begiak nabarikoak izango dira, baina ez ikustearena egiten dute, eta “bestea”-renaz ohartu ere ez dira egiten, ondo baino hobeto eskutatzen baititut…Gainera, uzteko pakean diotsut…! KIrola egiten dut, eta hartzen dudan kaka apurra izerditan doa. Ni ez nago ezertan harrapatuta…Zenbat jente ospetsuk egiten du eta hor daude, beste barik!!. Zure amak, kalean botata dauden lau katuren kontuak atera diskizu platerera. Eta ez eman txapa gehiagorik, zeren askenean paso egingo diot zurekin gelditzeari, beti baizaide txapa berarekin…

#egONLINE

Gaur egun Internet gurean erabat integratuta dagoela esatea Pernandoren egia da, ez da hala? Sarea, edukietarako sarbidea, ezagutzaren zabalkundea, online harremanak eta w hirukoitzaren unibertsoak eskaintzen dizkigun hainbat eta hainbat zerbitzu gure eguneroko bizitzaren parte dira, maila guztietan.

 

Izan ere, integrazio hori maila guztietan gertatzen da (lanean, aisialdian, ingurune akademikoan…), adin guztietan, eta gero eta euskarri gehiagotan (ordenagailua, telefonoa, telebista…).

 

Internetek gure bizitzetan duen presentziak eta erabiltzeko moduak hainbat ahalmen ematen dizkigu, baina arriskuak ere baditu, eta, horrenbestez, aurreiritziak, arbuioak eta mendekotasuna ere eragiten ditu, kode propioak dituzten harreman modu berriak ere eragiten ditu, etab.

 

Horregatik guztiagatik, Enplegu eta Gizarte Politiketarako Sailean –ZEUK ESAN arloa bertako kidea da–, online eremu zabalaren eta pertsona adingabeen arteko harremana sakonago lantzeko beharra planteatu da eta, ondorioz, #egONLINE programa abiarazi da.

 

Programa joan den azaroaren 20az geroztik dago martxan (Haurren Eskubideen Nazioarteko Egunarekin bat eginda), egun horretan bertan aurkeztu zen, eta gure Twitter kontutik bertan jazo ziren gauza ugari transmititzen aritu ginen, #egONLINE hashtagarekin.

 

Eguneko ekitalditik haratago, ordea, programak martxan jarraitzen du Euskadiko bost institututan, 2014ko apirilaren 15era arte, bertako DBHko 1., 2. eta 3. mailetako neska-mutilekin eta irakasleekin lanean, nerabeak sentsibilizatzeko helburuarekin, Internetek dituen arriskuez, ez bada segurtasunez jokatzen, baina baita Sareak dituen Potentzialtasunez ere.

 

Datozen hilabeteetan institutuetan zein beste langune batzuetan garatzen den lanaren berri zehatza zuei ematen joango gara, gure blog eta sare sozialen bitartez… Alegia, Zeuk Esan atalean ere #egONLINEn egongo gara

BIKOTEKIDE BANAKETA ETA SEME-ALABEN ONGIZATEA

Seme-alabak dituzten familietako osaketa azkar aldatzen ari da bikote banaketen areagotzearen ondorioz. Aldaketa honek, familiaren egitura eta familiarteko erlazioan eragina du.

Familia, seme-alaben hurbileko testuingurua eta babes sistema printzipala dela kontutan izanik, gurasoen banaketa, trantsizio zaila da seme-alabentzako.  Banaketak sortutako ezegonkortasunak, seme-alabengan desoreka emozionala eta sentimendu indartsuak eragin ditzake; baita antsietate handia eta pertsonen arteko arazoak ere.

Baina, seme-alaben ondoeza maila eragile askoren menpe dago. Alde batetik, gurasoen moldaketa, familia egoera eta pertsonalaren aurrean. Beste alde batetik, familiaz kanpoko familiartekoen eta lagunen babesa. Bestalde, bikotekide banaketaren ondorengo gatazkaren jarraipenak, harremanak liskartsu ditzake, etxeko gazteen egoera larriagotuz. Izan ere, gatazkaren luzapenak, seme-alaben garapen psikologiko, físiko eta eskolarra oztopa ditzake.

Esandakoarekin, ez ginateke larritu behar. Seme-alaben ongizaterako egoerari aurre egiteko modua aurkitu behar dugu. Aurre egiteak hauxe suposatzen du:

1.    Seme-alabekin, komunikazio egonkorra eta segurua mantendu. Halaber, ulermen egokia bilatu nagusien artean.
2.    Berrantolatu seme-alabekiko nagusien ardura, beti ere, gazteen ongizatea kontutan izanik
3.    Familia artekoen moldaketa eta autoestimua sustatu.
4.    Koherentzia eta familia unitate loturak matendu.
5.    Seme-alabeei beharrezkoa duten euskarri eta babes segurua eman.
6.    Babes soziala mantendu eta garatu.
7.    Zuzendu egoeraren eragina, seme-alabengan ondorio negatiboak saihesteko.

Hortaz, familia egoera berriaren aurrean, guraso lez, seme-alabei, beharrezko egokitzapena erraztea izando litzateke oinarria Beti ere, seme-alaben ongizatea kontutan izanik.