Nagusien Bloga

INTERNATUAREN mitoa

– “Oso triste nago zeren ez dut batere gainditu eta aitak esan dit internatu batetan sartuko nauela”

Txantxetako deien artean, esan dezakegu ohikoetarikoa dela goiko esaldiak islatzen duen kasua. Ba bai, txatxa diot zeren orain arte sartu zaizkigun hauetariko deietatik bat bera ere ez da izan egiazkoa, nahiz eta INTERNATU deritzon barnetegiak egon badauden, eta baita sarri asko horrelako mehatxu sasihezitzaileak ere.

Baina nora datoz mehatxu mota hauek. Garrantzi handia dauka argi eta garbi hitz egitea seme-alabei eta baita beraien portaeren ondorioak zeintzuk izango diren azaleratzea, kasuan kasu. Haserrearen eraginez markatik kanporako zigorrekin mehatxatxen badizkiegu eta animuak baretu ostean ez bagara kapaz esandako betetzeko, ez gara egongo zuzen jokatzen. Ez eta dena egiten uzten badiegue ere. Haztaroan, muga hezikoarrak behar dituzte gure gazteek, eta ez bagara gai ipini eta betetzeko, ez dute ikasiko beraien nahien eta errealitatearen artean biderdiko joerak sortzen.

Internatuaren mitoa txantxa bihurtzen zaie azkenik. Horrela izanik hobe dugu gurasook inprobizazioak alde batera utzi eta baliabide kreatiboagoak sortzen ikasi.

Empatíaren garrantzia nerabeen heziketan

“Nire amak uste du ume bat baino ez naizela oraindik, eta gauza horretaz ez dudala pentsatzen”
Hauxe bera esan zigun lehengunean mutiko batek telefonoz. Baina, zeri buruz zebilen gazte hau? Ba, sexualitate inguruko lehendabiziko nahastura eta buruhaustez, noski!!.

Antza zalantzaz beterik zebilela eta aldi berean, baita beldurti ere , eztanda egin omen zuen eta gurasoengana hurbildu azkenik, barrua hustu beharrean.

Aitortu behar zituen kontuak ez ziren ez, nolabait esateko, betikoak. Aldiz, nerabe honi narabaritzen zitzaion edadeak eragindako gorabera propioak. Baina, bazegoen kontu aparteko bat; hots: bere homosexualitatea.

Mutilak ditu gustuko…Beno, bere estutasuna lasaitzea iruditu zitzaigun lehendabiziko zeregina, kulpabilitatez beterik baitzegoen gaztetxo hau. Kontuak kontu, gurasoen erantzuna ez zen izan hoberena; ezta gutxiagorik ere.

14 urte ditu mutil koskor honek, eta honelako ezohiko kontu bat zaila izan beharko da manejatzen, bai berarentzako eta baita gurasoentzako ere.

Zoritxarrez erantzun erabat mingarriak eman zizkioten; besteak beste, hemengo hauek: “ken ezazu hori burutik”, “ez esan tontakeriarik”, “zu normala zara”, “ez gaitzazu desengainatu”, edo hain eskuragarria den “zu oraindik ume bat zara eta…”

Lekuz kanpo geratu zen gaztea, ondoren. Ordurarte sutabe gogorrak izan diren amak eta aitak ezin jarraitu paper hori betetzen semearen aldera. Agian informazio falta, edo hain errotuta dugun sasiheziketa eredu batzuek, ez diote uzten aita-ama horiei beste ikusmira batetik baloratzen semeak mahai gainean jartzen ari diena.

Zeuk Esan zerbitzuan tentuz egongo gara mutil honen laguntzarako. Badakigu sostengua behar duela. Badakigu baita mintzatu mintzatuz, eta denboraren laguntzaz, mamuak baretzen joango zaizkiola ere, eta aldi berean gurasoek barneratu beharko dutela semearen kondizioa.Denbora beharko dute batak eta besteek.

Agian guraso hauek izango balute nolabaiteko laguntzaren bat, arinago konturatuko lirateke zenbateraino dagoen sufritzen mutila beraien jarreragatik. Baina ez dute, eta akaso esanen esanez guregana hulbitzea lor dezakegu, semearen bitartez egin diegu eskaintza hori behin baino sarriagotan eta.

Empatizatzea beti da bide argia, sakona, eta emaitza onen sortzaile. Hor dago koska nagusietariko bat: besteen sentipenetara hurbiltzeko beharrizana dugu.

Emozioen adierazpena

Sarritan kexu agertzen gara gure seme-alaben portaera zakarragatik. Agian galdetu beharko genioke gure buruari nolako adibidea ematen diegun gure egunerokoan; hau da: zer nolako heziketa emozionala xurgatzen duten etxeetan.

Gure balaunaldikook, gehienok behintzat, ez dugu jaso inolako formakuntza berezirik giza-baliabideetan edo hazkunde pertsonalean, besteak beste.

Esan dezakegu, arlo honetako ikasgaiak inguruarekiko izan dugun behaketaren eskutik etorri direla. Hala eta guztiz ere, zenbat bider pentsatu izan ote dugu ez diegula ongi irakatsi guk gure esperiantziaren bidez ikasitakoa

Adibide bat ipintzearren, hor ditugu kirol egitasmoen inguruan ohiko diren intolentzia gertaerak. Norberaren askatasuna bestearen askatasunaren muga berean inguratu behar dela badakigu, eta etxean sarri mintza gaitezke ideia horren esanahiaren inguruan. Baina zenbat aldiz galdu izan ditugu paperak aurkako taldekideen aurrean mokoka? A zelako aldea bai, esatetik egitera…

Lehengunean aho zabalik utzi zidan gazte talde batet. Futbol partida bat ikusten zeuden, eta beraien artean lehían zenbiltzan talde bietako zaletu eta jarraitzaile sutsuak batu ziren. Giro goxoa eta beroa uztartzeko gai zirela argi adierazi zuten, partidak iraun zuen denbora guztian. Askenean, batzuk pozik eta ez hainbeste besteak,baina bai erakutsi ere gizon eta emakume legez portatzerik badagoela.

Legalitateari buruzko kontsulta batzuk

Badira noizbehinka legalitateari buruzko galderak Zeuk Esanen. Horren harira, nagusiki artatzen ditugun galdera batzuei emango diegu erantzuna idatzi honetan, izan dezazuen azaleko ezagutza bat gutxienez.

Pentsio eta bisiten erregimena: Banaketa baten ostean eta adingabeak tarteko, aspektu bi hauek ezinbestean erabaki behar dira epailaren bitartekaritzarekin.

Pentsioei dagokionez, emailea sala daiteke bi aldiz jarraian edota guztira lau alditan uko eginten badio ordaindu beharrakoari. Eraberean, epaileak jarri dituen bisitak ez baldin badira betetzen aukera dugu salaketa jartzeko.

Ba al dute adingabeek bisiten inguruan erabakitzerik?. Hamazortzi urtez gero ez daude derrigortuta bisitak betetzera. Gazteago direla ere eta ez badute nahi bisitetara agertu, badute hitzik eta are baliogarriago zenbat eta nagusiago izan. Adibidez, hamabi urtez geroztik beraien nahia garrantzi handikotzat hartzen da, nahiz eta ez izan erabat loturagarria.

Zer da guraso-agintea? Agingabeekiko gurasoek dituzten betebehar eta eskubideak. Konzeptu honen barne zaintza dugu, edo seme-alaben konpainiaz gozatzeko dagoen eskubidea, banaketa edo dibortzio baten ostean.
Ez ditzagun nahastu guraso-agintea eta zaintza, ez baitira gauza bera. Batetik guraso-agintea biak izango dute, eta zaintza erabaki beharra egongo da, etxe berean bizitzea supozatzen baitu. Bestalde, zaintzari izendatuta gelditzen den gurasoak ez du bikotekide ohiak baino eskubide gehiegorik, eta ondoren erabaki garrantzitsuak guraso bien artean hizketatu behar dute.

Beste batzuetan, delitu edo hutsegite arazoei buruzko kontsultak iristen zaizkigu. Kasu hauen inguruan eta adingabeez ari garenez, argi izan behar dugu bergizarteratzea dela helburua.

Hamalau urtetik berakoek ez dute inolako zigorrik jasoko, gurasoak izango direlarik beraiek egin zezaketen akatsen erantzule. Bestalde hamalautik hamasortzi bitarterakoei, kasuan kasuko, zaintzapeko askatasuna, komunitatearen hoberako lanak edo egoitzaretzea izango dira ordainean jarri ziezaieketen heziketa neurriak, neurri hauek proporzionalitatea gorde behar dutelarik egindako hanka-sartzearekin.

Besteak beste, hemengo hauek dituzue sarritan artatzen ditugun kontuak Zeuk Esanen. Gaine-gainetik aipatu ditugu eta beti egoten dira ñabardurak eta bitxikeriak kasu konkretuak iristen direnean. Horrelakoetan bidezkoena profesional batengana hurbiltzea izaten da

Dena dela, zer botatzen duzue faltan idatzi honetan? Familia Zuzenbidearen eremuan zalantzagarri egiten zaizuen kasu gehiegorik ezagutzen al dituzue?

Ohartxo bat, Hiperaktibitatea dela eta…

Aste batzuk direla dei bitxi bat jaso genuen 116111 zenbakian. Aita bat zen deilaria, eta erabat haserre antzematen zuen, zeren bere semearen irakasleak mutikoaren portaera ziriña medio, Hiperaktibitatea zuela esan baitzion aita horri.

Gizon honek zuen haserrea , ondo justifikatuta zegoen, zeren bere esanetan ez omen zioten semeari inolako froga berezirik egin, hain konklusioa arina bapatean part aurpegiratzeko. Ondoren zalantzak uxatzeko pediatrarengana eraman zuen semea, kontuak kontu, hiperaktibitatea delako hori duen edo ez baiztatzeko.

Gaur egun nahi baino gehiagotan ematen dira ezjakinak eragindako sasidiagnostiko penagarriak, eta profesionalok erantzunkizunez jokatu behar dugu hauek ez baitira txantxetarako berriak.

Hiperaktibitatea trastorno bat da, eta sekula ez dugu onelako trastorno baten inguruan arinkeriaz jokatu behar, badaude diagnostiko horren kargu egin daitezkeen profesioonalak.

Orduan, zalantzarik izanez gero, pediatrarengana joan behar gara, honek bidal gaitzan espezialistarengana.

Nola landu umeen dolua?

Nola azaldu ume bati lagun maite baten heriotza? Ulertuko ahal du zer den heriotza bera? Kontatzea edo ez kontatzea hobe? Zer egin galdetzen badigu? Berdina al da bost edo hamar urte dituen umeen bizipena heriotzaren aurrean?Egon al daiteke ume bat doluminpean? Nola lagun diezaioket?Laguntza berezia beharko al du? Kalte egingo ote dio gu goibel ikusteak?Ezkutatu egin behar zaio gertatutakoaren egia?Zer egin dezakete profesionalek ume bat dolua pasaten ari denean?

Galderak eta erantzunak, zein baino zein zailagoak; ez ala?Egia da bai, nagusiok goian aipatutako galderei aurre egin beharko diegula, gure umeek arinago edo nekesago galera sakonak izango baitituzte beraien bizitzetan.

Loreto Cid psikologoak “Esaidazu zer gertatu den” gida bat plazaratu berri du, non argibide batzuek azaltzen dituen, umeei laguntza egokiago bat emateko gurasook zein profesionalak, doluen harira.

Argitalpen hura “on-line” formatoan duzue. Dena dela, aholku batzuk utziko dizuegu galdera horien inguruan izan dezazuen laguntza bat.

1. Egia esatea bidezkoa da, baina kontuz gordinegi jokatzearekin, egia bera egokituta egon behar baita umearen garapen edo edadera.
2. Heriotza, heriotza da. Ez ezazu erabili metafora nahasgarririk gertatutakoa leuntze aldera. Adibidez, esaten badiozu ume bati aitona lotan gelditu dela eta ez dela sekula izartutko, sor diezaiokezu ohean sartzeko beldurra. Edo azaltzen badiozu ahizpatxoa zerura joan dela ona izan delako, ondoren ez du jakingo komeni izango zaion ondo portatzea edo ez, ondorioak ondorioz.

3. Umeek beraien burutazioetan inoiz pentsa dezakete heriotzaren erantzuleak direla. Horrela denean ezkutuan gordetzen dute balizko erru hori. Horregatik adi egon behar gara.

4. Azalpenak geldiro eman behar zaizkie eta beti galdera, zalantza eta beraien beharrizanen erritmoan.

5. Nahi baldin badute, utzi egin behar zaie heriotzaren inguruan antolatzen diren errituetan parte hartzen. Sei urtetik aurrera, ahal dute egon gaubeletan edo hileta elizkizunetan.

Eta ez ahaztu, umeek badutela goibel egoteko eskubiderik, nahiz eta guretzako gogorra izan.

Biolentziaz ari garenean…

Gaur goizean ezohiko dei bat izan dugu zerbitzuan. Euskadi Irratikoek deitu digute elkarrizketa batetarako. Hamabost minutu eskaseko elkarrizketa egin digute, egunotan Deustuko Unibertsitateko ikerlari talde batek, gurasoek jasatzen dituzte tratu txarrei buruz atera duten txostenaren harira.

116111-Zeuk Esan zerbitzua gai zehatz horren inguruan espezializatuta ez dagoen arren, gustura mintzatuko ginela esan diegu, zeren interesgarria oso da familia eta gazteria uztartzen dituen gaien harira iritzia izan eta debatea mamitzea, entzuleen edota irakurleen onerako.

Zertaz ari gara biolentziaz mintzatzen garenean?

Ikuspegi zabal batetik, esan dezakegu komunikatzeko modu bat dela. Ezegokia, bai, baina baita zerbait aditzera emateko ahalegina ere; hitzaren faltan. Ideia honen eskutik, elkar-ulertze aldera hitzaren porrota adierazten duela esaterik badago.

Baina zer kominikatzen dugu orduan?
Ez da erraza ideia bera defenditzea. Biolentziaten erabilera portaera bat da. Jakin badakigu gizakion joera ume-umetatik gauzatzen dela, eta baita ibilbide horretan ama eta aita direla moldeatze horren eragile nagusiak. Ondoren, ez da batere aldrebesa portaera biolentoa eta etxean ikasitakoaren artean lotura dagoela plazaratzea. Biolentzia ikasi egiten da, solidaritatea ikasten den bezala.

Baina, orduan zergatik etxe berean batzuk biolentziarako joera izan dezakete eta alderantziz beste batzuk ez?
Bai; galdera horrek zalantzak pizten du esandakoarekiko. Baina familia bera pertsonok bezalaxe geldiezinesko aldaketan dago. Edozein familiak gorabeherak izaten ditu bere ibilbidean: aitaren edo amaren langabezia, heriotzak, banaketak, etabar. Estresoreak deitzen diegu gertaera horiei; eta beraien zama bizi arren aurrera egin beharra egoten da. Sarritan era honetako gertaera bortitzak, kolokan jartzen ditu etxeko nagusien errekurtsoak. Impotentziaz jota, amorru bizia dutelarik, hezitzerako jarrera bera ere aldatu egiten da eta sekula inoiz pentsatuko ez luketen portaerak abian jar ditzakete gurasoek.

Gazte biolento bat, jaio edo gauzatu egiten da?
Badaude kontu horiek hausnartzen dituzten ikerlariek. Horietariko asko burmuinaren aldaketa eta egokitze iraunkorrean defendatzaile sutsuak dira. Hau da: gizakiaren adimena belaki xurgatzaile baten bezalakoa da, eta bereganatzen dituen informazioa eta bizipenak onuragarriak badira, bere garapena bide onetik joango da.

Baina, guraso batek hoberena nahi izango du beti bere seme-alabarentzako, ezta?

Beti ez. Ezin ahaztu adingabeek jasatzen dituzten tratu txarrak. Egoera normalean ama zein aita batek hoberena eskeiniko die bere umeei, baina kasu batzuetan hori horrela ez da ematen.

Esan dezakegu umetan tratu txarrak pairatutakoa nagusitan tratu txarren eragile izango dela?
Ez dago zertan. Badaude umetan tratu txarrak jasanarren nagusitan uko egin diotenak bizimodu horri . Bestalde, egia da bai gurasoenganako jarrera ezegokiak gehiago ematen direla tratu txarrak ematen diren etxeetan.

Zer motatako familietan du eragin gehieago mota honetako jasarpenek?
Ikerketen arabera, tratu txarren agerpena gehiago ematen den horietan. Umeek kopiatu egin ditzakete portaera bezala belarrondokoa, bultzada, etabar, zeren beraien buruan legitimatu egin daitekelako joera bera gurasoek normaltzat erabiltzen dituzten einean.

Aldiz, baita umeek axolagabekeriaz heziak diren etxeetan ere. Kasu horietan adingabearen beharrizanak modu desegokian dira artatuak eta bere babesa eta garapena kinka larrian jartzen dira. Bere kabuz egiten du bizia umeak, gurasoen begirada eta gainbegiraketa urripean. Ondoren, frustrazioa, tristura eta amorrua areagotu daitezke bere baitan.

Azkenik, ematen da baita umeari dena baino gehiago ematen zaion etxe horietan ere. Umea muga gabe hasten da, esfortzuaren baliao zer den ez dakielarik eta frustrazioaren aurrean baliabide gabe geldituz. Egoera horiek “emperadoaren sindromea”sor ditzakete.

Kontsumismoaren grinez bizi al dira gaurko umeek?

Ez dakit non irakurri dudan etxeetako erosketen %60a umeei zuzenduta daudela.
Nireak bezalakoak badira ez zait arraroa egiten, zeren urte batetik besterako oinetakoak ere ezin izaten ditut aprobetxatu. Baina idatzia behar beharrezko gauzetaz ez zen ari, baizik eta beste horietako kapritxuetaz baino.

Jostailuen Instituto Teknologiakoak (JIT), lan bat aurkeztu zuen 22010eko ekainean: “The Now Generation. Umeen perfil sozial, datuak eta karakterizazioa”. Bertan gaur egungo belaunaldiari buruzko ikuspegi bat agertzen da. Txosten honek argi adierazten du nolako kontsumitzaile sena duten egungo txikiek.

Urte batzuk direla erreportaje bat ikusi nuen non erakusten zen nolako estrategiak eralbiltzen zuten empresek gazteriaren kontsumo grina berpiztu eta mantetzeko. Horrela agertu ziren tendentzia berrien detektatzaileak. Irten kalera, ikusi zer egiten zuten bakar batzuek eta ondoren saldu azkenengo berrikuntza bat izan balitz bezala. Berriaren bizigarria agortzen denean, arrakastaren arrakastaz zahartu egin delako, ondorengoak asmatu eta kalera berriro atera, saltzera!!!

Baina guzti horren aurrean nolako eragina izan dezakegu gurasook gure seme-alabengan. Ba al daukagu gure seme-alabei ezetz esateko betarik beraien eskaera geldiezinizkoaren aurrean?

Hain goibel ikusten dut…

Sarritan ama-aitak etortzen zaizkit kexuka seme-alaba nerabeekin zer egin ez dakitelarik, hain arraro sentitzen baitituzte; oskol baten barrenean biziko balira bezala.
Malguak izan behar garela, zenbatetan entzun ote dugun. Begietara lasai hurbildu umea izateari apurka uzten hasia den horri; bere sasoiko ezaugarriez konturatu,. etabar.

Bai. Ezinegonez ikusten duzu inoiz, eta baita zulo hortatilk irtetzeko ezer ez duela egiten pentsatu ere. Baina jakin badakizu pazientea izaterik baduzula, agian bizpahiru arnasa sakon hartuaz lehen galdera “arriskutsu” horri gozo eta lagun ezpainetatik ateratzen laguntzeko:

“Zer duzu seme-alaba? Egunotan desberdin ikusten zaitut; zerbaiti bueltaka ibiliko bazina lez. Akaso, niri kontatzeak ez dizu dena delako hori konponduko, baina berba egitea ondo etortzen da gehienetan”

Nola ez ba? Lagunarteko liskarrak, desilusioak, maitemintze kontuak, izen gabeko nahastura edo norberarekiko sentipen kezkagarria, besteak beste egoten omen dira isiltasunez estalitako tristura huraren gibelean.

Badakaizu? Gurasook pasatuak gara garai xelebre horretatik, eta ez dugu esaterik “sasoiko kontuak” baino ez direla. Badira, jakina, baina gurea da guraso-beharra bertatik bertara egiteko ardura; eta arduratsu. Edo ez?

Ba al dute gure nerabeek gurasookin harremanak estutzeko aukerarik. Agian, badute guk ez genuen guztia, baina ba al dute guk geneukana?

Nork du arazoa?

Batzutan txarrenean ipintzen gara. Lehengunean horrela erakutsi zigun ama batek, 116111era deitzean. Bere 18 urteko alabarekin erabat kezkati azaldu zitzaigun, esanez uzkurra, heldutasun gabea edo baliabide murritzez josia zegoela. Ez zuen lanerako eta bizitzarako prestatua ikusten…

Atzerapen bat edo besteren susmoa zuen ama honek. Horregatik psikiatrak eta medikoak bisitatu zituen diagnostiko baten bila. Baina inork ez zion bere susmoak baieztatu.

Frustrazioak jota gurera deitu zuen bere aurreikusiak behin eta berriro sinestarazi nahian.
Arduraz aditu ondoren, esan genion ea posible zen bere alaba nerabearekin berba batzut egitea. Ordu gutxitara deitu zigun neskak.

Elkarrizketa luzatzen joan zen einean, ohartu ginen neska hurak bazituela bai nolabaiteko giza-baliabide urriak. Esan ere esan zigun, amaren bertsioa sinesten hasia baizegoela.

Bere kabuz inorekin hizketan hasteko gai ez da ikusten, eta bere amarekin joaten omen da toki guztietara. Honek, berriz, gutxietsi egiten ohi ditu alabaren ezaugarri pertsonalak, haserrea adieraziz, besteak beste, lagunak egiteko gaitasunik ez duelako, etabar luze bat.

Berarekin luzaroan mintzatuz gero, ezin genuen kendu burutik neska honen arazoen balizko erro nagusia, hots: amarekin zuen harremana. Ez genión ikusten arazo psikiatrikorik, baina bai familia arazo nabarmena.

Nola planteatu gure konklusioek aurreikusi aldagaitzez temati agertzen zitzaigun ama bati? Esan genion, familia eskuhartze psikologiko bat behar zutela, eta ez alabari zuzenduriko bakarkakoa, gaztearen izaera ahularen aztarnak familia giroan sortuak eta mantenduak baizirelako, gure ustetan.

Aztertu baharra dugu gurasook zer nolako giza-ereduak ditugun, eta zer nolako aurreiritziz begiratzen diegun gure seme-alabei, bide hortatik hasten baita beraien geroa.