Educación-Heziketa – Page 4

Nola galdu seme-alaben begirunea?

Han hemenka, izaten dugu gainez eginda deitzen diguten gurasoekin partekatzerik. Gainez eginda beraien seme-alaba nerabeen portaera bideraezinak direla eta. Behintzat horrela aurkeztzen dizkigute beraien kasuak…

Jakin badakigi, nola astintzen dituen nerabezaroak gazte horien barrenak, eta baita ingurukoemak ere, bide batez. Arau kontuak izaten dira hizpide horrelako deietan. Ez omen dute errespetatzen etxean markatutako mugak, etabar. Ez du ematen kontu berria denik, ezta?

Gurasook badugu lana, bai. Nola joka dezakegu bihurri eta entzungor jartzen zaigun seme-alaba nerabe baten aurrean?

Aldez aurretik, onartu beharra legote kotutxo bat; hau da: umetatik hazi eta hezi izan dugun neska edo mutil hori, ez dela nerabe bat, bere familiaren eskutik nerabezaroan sartu den neska edo mutil bat, baino. Nerabezaroak ez du inolako errurik.

Etapa kritikoa da bai; baina krisiaren eragina era batekoa edo bestekoa izan daiteke aurrekarien arabera. Prestakuntza aurretik egiten den lana da, eta lan horren harira une txarrak, benetako enbatak izan daitezke edo, aldiz, baita ekaitz eramangarriagoak. Hor gaude geu, gurasook, gure nortasunaren erantzule eta baita, sarri askotan, gure izaeraren biktima ere.

Hasi gaietezen, orduan, guk beraiengan dugun eragina aztertzen, beraien izaera kontrajarriaren baitan, beti baitago gure adibidearen lurrin ukaezina. Errespetua ez da Olentzerok ekarri beharreko oparia, lortu behar dugun gauza bat baino.Gainera, komeni zaigu jakitea gure seme-alabentzako hori dela oparik onera; hau da: bere gurasoekiko begirune sendo bat eraikitzea.

Nola lortu guzti hau? Planteatu ahal zara?

Har dezagun arnasa!!!

Ahalik eta lasaien egon. Jakin badakigu ez dela batere erraza, baina hain garrantsitzua da!!!. Seme-alabei ezin diegu berehalakoatasunezko erantzunik eman, ez eta pentsatu gabeko jarrerekin hezitu.

Gurasoren batek, estutasunez josita deitzen digunean, lasaitasuna berreskuratzen laguntzea da Zeuk Esanen dugun oinarrizko tresna. Barrua baretzea komeni izaten da, behar bezalako hausnarketa burutu eta erabaki zuzenagoak, ostean, hartu ahal izateko. Batzuetan lortzen dugu, baina ez beti.

Inoiz, larrialdia dena, hitz egin ostean, eguneroko arazo arrunt bat bihur daiteke. Baina badaude, arazoaren aurrean interbiderik ezin dutenek aurkitu.

Inoiz mintzatu gara konponbidearen ahalegina kontutan hartzeko gai ez direnekin. Hauek, salaketa edo zigorraren guran hurbitzen zaizkigu, bateko adingabe edo besteko irakasle zein monitoreri, ordainak bueltatzeko gogoz

Hain gora-goraka azaltzen zaizkigun gurasoek, ezin izango dute inolako konponbiderik aurkitu euren urduritasunaren kargun egiteko gai ez baldin badira; edo gutxienez, guregandik laguntzen uzten ez badira.

Again semeari edo alabari gertatu izan zaion zerbaitek astoratu dezake, gure deilari heldua. Baina, izan liteke ere, semeak edo alabak kontaturikoa subjetibotasunez zipristinduta egotea, eta garbiago esanda, baita antzerki-izaeraz azaldua ere. Behin baino sarriagotan gertatu izan zaigu.

Kasu horietan, ez da komeni burugabe jokatzea. Bata da semeari edo alabari sinestea, eta bestea ez planteatzea besteek (hau da: balizko errudunak) ere izan ditzaketela beraien ikuspuntua. Ikertu beharra dago, beraz, gertatutakoa, eta biderik onena ahalegin horretarako, testuingurua ulertzea izaten da. Nola eman diren gertakariak, non egon diren, nortzuk hartu dute parte, nola hasi den, etabar. Ikertzea, hori da: gertakarien lotura konprenitzea. Horren ostean, hartu lasai erabakiok!!!, baina ez ezazue eraki ezer, ulertze ahaleginik egin orduko. Bai?

Garrantzizkoa da beraz, gure umeekiko dugun protekzionismoaren izenean, iparrik ez galtzea. Kontuan izan, ezin dugula, itsu-itsuan, beraien alde egin. Izan ditzakete erantzunkizunik hainbat gertakaritan, nahiz eta gure aurrean errugabe legez azaldu. Amarruan jausten bagara, atera kontuak!!! Txarra guretzako, trarra gure umeentzako, baina txarragoa erruduntzat jotzen ditugunentzako.

Bai, bai; testuz ibil gaitezen.Gure adingabeek nolabaiteko iskanbila, gatazka edo larriunea azaltzean, kaltetuak balira aurkezten bazaizkigu, har dezagun arnasa ahalik eta sakonen. Ondoren, has gaitezen gertatutakoa konprenitzen; zerbait ulertzea ez baita babesik ez ematea. Babesa beti, baina heziketa ahaztu gabe.

Gabonetako jastailuak: Pentsa ezazu erosi aurretik

Gabonetako kanpainan sartu gara, eta hedabideak dena emanda dabiltza geu erakartu nahirik, patrikak husteko ahaleginean.

Inoiz entzun ohi dugu publizitateak ez omen duela eraginik gure erabakietan, jakinarren izan baduela. Egia da bai, publizitatea eraginkorragoa dela irizpide sendorik ez dutenen artean. Azpi mezuz josita dago eta konturatu ez arren, gure barru-barrura heltzea du helburu, gure desioen lorpena eta erakargarri jartzen dzkiguten produktu horien artean, nolabaiteko lotura fin bat sortuz.

Konturatzen al zarete gizon eta emakumeen inguruko zenbat eta zenbat estereotipo sartzen diguten muturretatik?Agian pentsa dezakegu horietako eredu sexistak erabat gaindituta ditugula. Oker baino okerrago gabiltza, ez baitaude batere garatua kontu hau, eta gainera publizitate mesuak erdi ezkututa agertzen dira, gure oharpen gaitasuna ekiditeko; gugatik baloratuak izan ez daitezen.

Sei minutu bakarrik irauten duen ondorengo bideoak, garbi erakusten digu nola lantzen duten eredu sexistak, nola sortzen duten mutikoen eta neskatoan arteko aldea txiki-txikitatik. Katalogoetan egiten dizkiguten azken iradokizunak ere, badira horren froga.

Hainbat ikerlarik erakutsi digute ez dagoela aparteko alderik nesken eta mutilen artean jostailuak aukeratzeko orduan; nahiz eta betidanik entzutea tokatu izan zaigun neskak panpiñak dituztela gustuko, mutikoak akzioko jokoak dituzten bezelaxe.

Kontuak kontu, zer ikusi hura ikasi: kulturaren eta inguruaren eragina, geroago eta agiriago geratzen zaigu kontu honetan.

Esatea tokatzen zaiugu, beraz, txikiei ez zaiela nabaritzen desberdintasunik jolas aukeraketetan, eta aurre eskolatik gerora antzematen direla lehenengo aldeak, batez ere heziketa ereduaren eraginez.

Zer ote da modernitatea? Benetan argi dugu desberdintasuna eta sexismoa lehengo kontua dela. Jolasen katalogoak, iragarkiak…, erabat kutxatuta daude.

IDEIA bat: Joan gaitezke gure seme-alabekin kontu hau ikertzera, ohiko merkatu publizitariotik at. Zer dertxozue? Ezaguntzen al duzue baten bat?

Seme-alabak: gurasoen arteko harremanaren lekukoak

Familia sare bat da non afektua ahuntzen dena, etxekoen arteko lotura sortzen doan einean. Lokarri hori gauzatzen joan ohi da eguneroko uneen eskutik, bere gorabeherekin

Noiz behinka entzutea tokatzen zaigu honako hau:
-“Zelako zortea izan duten guraso hoiek bere alabarekin…”

Edo baita erabat kontrakoa ere; hau da:
-“Bai zorte txarra dutena guraso maitagarri horiek irten zaien seme alferrarekin…”

Jakin badakigu, gazte baten heziketa ez dagoela murriztuta etxeko girora eta bertako eraginera, baitaude beste mota batetako indarrak, haien artean, genétika bera, lagunartea edota beste nagusi batzuek beraiengan izan ditzaketen eragina, besteak beste.

Influentzia hauek izan daitezke nahi onerako nahi txarrerako, baina hala edo hola izan esan dezakegu beraien indarra ez dela familiak berak duen parekoa.

Gurasoengandik gureganatzen dugun esperientzia efektiboa, ondorengo bizipen guztien ardatz bihurtzen da. Etxean bizi dugun giro emozionala oinarri gorpuztuko zaigu gure baitan, lehena eta sustraikorrena delako aldi berean. Fenomeno hau onerako zein txarrerako izan daiteke, izan ere, afektu pozgarriek onurak dakartzaten bezala, giro gaiztoek ezbeharrak ekar ditzakete eta.

Kontuan hartu beharrako aspektu bat gure seme-alaben heziketaren harira, gurasoen harteko harrena bera da, ezbairik gabe. Oker ibil gaitezke ustean hezitzea seme-alabenganako eskuhartze zuzena dela bakarrik, zeren hezitzen ari gara baita gurasook gure artean liskarrean, hzketatzen edo muturtuta ari garenean ere.

Haiek beti dira bere hurbilean gertatzen denaren lekuko, eta nahiz eta sarritan uste dugun ez direla konturatzen (batez ere gaztetxoagoak direnean), denetaz ohartzen dira. Eta horrela izanik, pentsa dezakegu gurasoek ditugun elkarrenganako moduek eragin potoloa dutela beraien izaeraren formakuntzan.

Ikasteko grina

Udako oporrak amaierara hurbiltzen ari eta eskola garaia irekitzear dagoen une honetan, egoki iruditzen zaigu ikasketen harira motibazioari buruz zerbait esatea.

Nahiz eta pentsatu esfortzuaren eta ekintasunaren ondorioa dela, motibazioa emozioarekin eta kuriositatearekin lotuta dago nagusiki. Maitemintzearekin gertatzen den antzeko zerbait gertatzen zaio. Badakigu ez garela txoratzen norbaitekin gura dugulako, gertatzen zaigulako baizik. Ikusmira, sentiberatasuna eta desíoa irekitzen zaizkigu bapatean gure nahiaren partehartze handiegirik gabe. Nola bestela, ezta?

Paralelismo bat eginez, nola senti gaitezke erakartuta kusiositatea, sentsua eta kreatibitatea ukitzen ez gaituen eduki batez? Ildo berean esan dezakegu ikasterako motibazioa edo grina, ikasten ari garen edukia bizirik dagoenean sortuko zaigula eta horren eraginez, parehartzaile aktibo bezala sentiarazten gaituen neurrian. Hori lor dadin iraskaleak berak trasmititu behar du pasio puntu bat azaltzen ari den gaiaren inguruan.

Buruz ikastea ondo egon daiteke helburua gehiago jakitea bada. Formakuntzarako baliotzen badu eta ez informatzeko bakarrik, eta are hobeto jakiteko grinaz egiten bada. Bestela asterketak gaintzeko bakarrik balioko du, eta beharrezkoa iruditzen zaigu erdimuga bat bilatzea asterketak gainditzeko betebeharraren eta benetako formazioaren artean.

Iruditzen zait jakiteko desioaren benetako trasmititzaileak izan behar direla irakasleak, eta horretarako urrundu beharra dago istrumentalki irakasteko nagiandik. Honekin ez dugu nahi debaldeko kritikarik egin, ez eta irakaslearenganako eraso korporatibo bat, eta are gutxiago familiaren garantzia sahietsi edo gazteen jarrera batzuk isildu. Ez; badakigu dena dagoela lotuta, baina oraingoan irakaslearen paperaz ari gara ardatz garrantzitsu bezala, eta ez arrazoi barrak legez.

Nork ez du buruan harako irakasle hura, guregan izan zuen eraginagatik? Zer eman zigun hurak hain ondo eta gogotsu sentiarazi baigintuen? Hori da kontua.

INTERNATUAREN mitoa

– “Oso triste nago zeren ez dut batere gainditu eta aitak esan dit internatu batetan sartuko nauela”

Txantxetako deien artean, esan dezakegu ohikoetarikoa dela goiko esaldiak islatzen duen kasua. Ba bai, txatxa diot zeren orain arte sartu zaizkigun hauetariko deietatik bat bera ere ez da izan egiazkoa, nahiz eta INTERNATU deritzon barnetegiak egon badauden, eta baita sarri asko horrelako mehatxu sasihezitzaileak ere.

Baina nora datoz mehatxu mota hauek. Garrantzi handia dauka argi eta garbi hitz egitea seme-alabei eta baita beraien portaeren ondorioak zeintzuk izango diren azaleratzea, kasuan kasu. Haserrearen eraginez markatik kanporako zigorrekin mehatxatxen badizkiegu eta animuak baretu ostean ez bagara kapaz esandako betetzeko, ez gara egongo zuzen jokatzen. Ez eta dena egiten uzten badiegue ere. Haztaroan, muga hezikoarrak behar dituzte gure gazteek, eta ez bagara gai ipini eta betetzeko, ez dute ikasiko beraien nahien eta errealitatearen artean biderdiko joerak sortzen.

Internatuaren mitoa txantxa bihurtzen zaie azkenik. Horrela izanik hobe dugu gurasook inprobizazioak alde batera utzi eta baliabide kreatiboagoak sortzen ikasi.

Empatíaren garrantzia nerabeen heziketan

“Nire amak uste du ume bat baino ez naizela oraindik, eta gauza horretaz ez dudala pentsatzen”
Hauxe bera esan zigun lehengunean mutiko batek telefonoz. Baina, zeri buruz zebilen gazte hau? Ba, sexualitate inguruko lehendabiziko nahastura eta buruhaustez, noski!!.

Antza zalantzaz beterik zebilela eta aldi berean, baita beldurti ere , eztanda egin omen zuen eta gurasoengana hurbildu azkenik, barrua hustu beharrean.

Aitortu behar zituen kontuak ez ziren ez, nolabait esateko, betikoak. Aldiz, nerabe honi narabaritzen zitzaion edadeak eragindako gorabera propioak. Baina, bazegoen kontu aparteko bat; hots: bere homosexualitatea.

Mutilak ditu gustuko…Beno, bere estutasuna lasaitzea iruditu zitzaigun lehendabiziko zeregina, kulpabilitatez beterik baitzegoen gaztetxo hau. Kontuak kontu, gurasoen erantzuna ez zen izan hoberena; ezta gutxiagorik ere.

14 urte ditu mutil koskor honek, eta honelako ezohiko kontu bat zaila izan beharko da manejatzen, bai berarentzako eta baita gurasoentzako ere.

Zoritxarrez erantzun erabat mingarriak eman zizkioten; besteak beste, hemengo hauek: “ken ezazu hori burutik”, “ez esan tontakeriarik”, “zu normala zara”, “ez gaitzazu desengainatu”, edo hain eskuragarria den “zu oraindik ume bat zara eta…”

Lekuz kanpo geratu zen gaztea, ondoren. Ordurarte sutabe gogorrak izan diren amak eta aitak ezin jarraitu paper hori betetzen semearen aldera. Agian informazio falta, edo hain errotuta dugun sasiheziketa eredu batzuek, ez diote uzten aita-ama horiei beste ikusmira batetik baloratzen semeak mahai gainean jartzen ari diena.

Zeuk Esan zerbitzuan tentuz egongo gara mutil honen laguntzarako. Badakigu sostengua behar duela. Badakigu baita mintzatu mintzatuz, eta denboraren laguntzaz, mamuak baretzen joango zaizkiola ere, eta aldi berean gurasoek barneratu beharko dutela semearen kondizioa.Denbora beharko dute batak eta besteek.

Agian guraso hauek izango balute nolabaiteko laguntzaren bat, arinago konturatuko lirateke zenbateraino dagoen sufritzen mutila beraien jarreragatik. Baina ez dute, eta akaso esanen esanez guregana hulbitzea lor dezakegu, semearen bitartez egin diegu eskaintza hori behin baino sarriagotan eta.

Empatizatzea beti da bide argia, sakona, eta emaitza onen sortzaile. Hor dago koska nagusietariko bat: besteen sentipenetara hurbiltzeko beharrizana dugu.

Emozioen adierazpena

Sarritan kexu agertzen gara gure seme-alaben portaera zakarragatik. Agian galdetu beharko genioke gure buruari nolako adibidea ematen diegun gure egunerokoan; hau da: zer nolako heziketa emozionala xurgatzen duten etxeetan.

Gure balaunaldikook, gehienok behintzat, ez dugu jaso inolako formakuntza berezirik giza-baliabideetan edo hazkunde pertsonalean, besteak beste.

Esan dezakegu, arlo honetako ikasgaiak inguruarekiko izan dugun behaketaren eskutik etorri direla. Hala eta guztiz ere, zenbat bider pentsatu izan ote dugu ez diegula ongi irakatsi guk gure esperiantziaren bidez ikasitakoa

Adibide bat ipintzearren, hor ditugu kirol egitasmoen inguruan ohiko diren intolentzia gertaerak. Norberaren askatasuna bestearen askatasunaren muga berean inguratu behar dela badakigu, eta etxean sarri mintza gaitezke ideia horren esanahiaren inguruan. Baina zenbat aldiz galdu izan ditugu paperak aurkako taldekideen aurrean mokoka? A zelako aldea bai, esatetik egitera…

Lehengunean aho zabalik utzi zidan gazte talde batet. Futbol partida bat ikusten zeuden, eta beraien artean lehían zenbiltzan talde bietako zaletu eta jarraitzaile sutsuak batu ziren. Giro goxoa eta beroa uztartzeko gai zirela argi adierazi zuten, partidak iraun zuen denbora guztian. Askenean, batzuk pozik eta ez hainbeste besteak,baina bai erakutsi ere gizon eta emakume legez portatzerik badagoela.

Ohartxo bat, Hiperaktibitatea dela eta…

Aste batzuk direla dei bitxi bat jaso genuen 116111 zenbakian. Aita bat zen deilaria, eta erabat haserre antzematen zuen, zeren bere semearen irakasleak mutikoaren portaera ziriña medio, Hiperaktibitatea zuela esan baitzion aita horri.

Gizon honek zuen haserrea , ondo justifikatuta zegoen, zeren bere esanetan ez omen zioten semeari inolako froga berezirik egin, hain konklusioa arina bapatean part aurpegiratzeko. Ondoren zalantzak uxatzeko pediatrarengana eraman zuen semea, kontuak kontu, hiperaktibitatea delako hori duen edo ez baiztatzeko.

Gaur egun nahi baino gehiagotan ematen dira ezjakinak eragindako sasidiagnostiko penagarriak, eta profesionalok erantzunkizunez jokatu behar dugu hauek ez baitira txantxetarako berriak.

Hiperaktibitatea trastorno bat da, eta sekula ez dugu onelako trastorno baten inguruan arinkeriaz jokatu behar, badaude diagnostiko horren kargu egin daitezkeen profesioonalak.

Orduan, zalantzarik izanez gero, pediatrarengana joan behar gara, honek bidal gaitzan espezialistarengana.

Biolentziaz ari garenean…

Gaur goizean ezohiko dei bat izan dugu zerbitzuan. Euskadi Irratikoek deitu digute elkarrizketa batetarako. Hamabost minutu eskaseko elkarrizketa egin digute, egunotan Deustuko Unibertsitateko ikerlari talde batek, gurasoek jasatzen dituzte tratu txarrei buruz atera duten txostenaren harira.

116111-Zeuk Esan zerbitzua gai zehatz horren inguruan espezializatuta ez dagoen arren, gustura mintzatuko ginela esan diegu, zeren interesgarria oso da familia eta gazteria uztartzen dituen gaien harira iritzia izan eta debatea mamitzea, entzuleen edota irakurleen onerako.

Zertaz ari gara biolentziaz mintzatzen garenean?

Ikuspegi zabal batetik, esan dezakegu komunikatzeko modu bat dela. Ezegokia, bai, baina baita zerbait aditzera emateko ahalegina ere; hitzaren faltan. Ideia honen eskutik, elkar-ulertze aldera hitzaren porrota adierazten duela esaterik badago.

Baina zer kominikatzen dugu orduan?
Ez da erraza ideia bera defenditzea. Biolentziaten erabilera portaera bat da. Jakin badakigu gizakion joera ume-umetatik gauzatzen dela, eta baita ibilbide horretan ama eta aita direla moldeatze horren eragile nagusiak. Ondoren, ez da batere aldrebesa portaera biolentoa eta etxean ikasitakoaren artean lotura dagoela plazaratzea. Biolentzia ikasi egiten da, solidaritatea ikasten den bezala.

Baina, orduan zergatik etxe berean batzuk biolentziarako joera izan dezakete eta alderantziz beste batzuk ez?
Bai; galdera horrek zalantzak pizten du esandakoarekiko. Baina familia bera pertsonok bezalaxe geldiezinesko aldaketan dago. Edozein familiak gorabeherak izaten ditu bere ibilbidean: aitaren edo amaren langabezia, heriotzak, banaketak, etabar. Estresoreak deitzen diegu gertaera horiei; eta beraien zama bizi arren aurrera egin beharra egoten da. Sarritan era honetako gertaera bortitzak, kolokan jartzen ditu etxeko nagusien errekurtsoak. Impotentziaz jota, amorru bizia dutelarik, hezitzerako jarrera bera ere aldatu egiten da eta sekula inoiz pentsatuko ez luketen portaerak abian jar ditzakete gurasoek.

Gazte biolento bat, jaio edo gauzatu egiten da?
Badaude kontu horiek hausnartzen dituzten ikerlariek. Horietariko asko burmuinaren aldaketa eta egokitze iraunkorrean defendatzaile sutsuak dira. Hau da: gizakiaren adimena belaki xurgatzaile baten bezalakoa da, eta bereganatzen dituen informazioa eta bizipenak onuragarriak badira, bere garapena bide onetik joango da.

Baina, guraso batek hoberena nahi izango du beti bere seme-alabarentzako, ezta?

Beti ez. Ezin ahaztu adingabeek jasatzen dituzten tratu txarrak. Egoera normalean ama zein aita batek hoberena eskeiniko die bere umeei, baina kasu batzuetan hori horrela ez da ematen.

Esan dezakegu umetan tratu txarrak pairatutakoa nagusitan tratu txarren eragile izango dela?
Ez dago zertan. Badaude umetan tratu txarrak jasanarren nagusitan uko egin diotenak bizimodu horri . Bestalde, egia da bai gurasoenganako jarrera ezegokiak gehiago ematen direla tratu txarrak ematen diren etxeetan.

Zer motatako familietan du eragin gehieago mota honetako jasarpenek?
Ikerketen arabera, tratu txarren agerpena gehiago ematen den horietan. Umeek kopiatu egin ditzakete portaera bezala belarrondokoa, bultzada, etabar, zeren beraien buruan legitimatu egin daitekelako joera bera gurasoek normaltzat erabiltzen dituzten einean.

Aldiz, baita umeek axolagabekeriaz heziak diren etxeetan ere. Kasu horietan adingabearen beharrizanak modu desegokian dira artatuak eta bere babesa eta garapena kinka larrian jartzen dira. Bere kabuz egiten du bizia umeak, gurasoen begirada eta gainbegiraketa urripean. Ondoren, frustrazioa, tristura eta amorrua areagotu daitezke bere baitan.

Azkenik, ematen da baita umeari dena baino gehiago ematen zaion etxe horietan ere. Umea muga gabe hasten da, esfortzuaren baliao zer den ez dakielarik eta frustrazioaren aurrean baliabide gabe geldituz. Egoera horiek “emperadoaren sindromea”sor ditzakete.