Afectivo- Afektibitatea – Page 2

Oldarkortasuna eta biolentzia (3.atala)

Aureneko post-ean esan bezala, oldarkortasuna, gizakiaren izate naturalari atxikirik doakio. Eta ez hori soilik; “sufrimendua” hitzetan adieraztearen ezjakintasuna azalerazteko modua dela azpimarratu beharra dago. Harrigarria dirudi sarritan, baina, honek igortzen duen mezu zein jokaera oldarkorraren eskaeran ez da zalantza izpirik ageri; badakigu “esateko” erabiltzen den moduak ez duela bueltan ezer jasotzen, modu oldarkorrak izua eta bazterketa eragiten dituelako, gehienetan, eskaerak bere baitan daukan mezu egiazkoena aita edota amari zuzendurikoa delako. Azken hipotesi hau da post-multzo honetako lehenengoan planteatzen genuena.

Agresividad y violencia

Bigarren postean, oldarkortasun kontzeptua beste eremu batzuetara hedatu genuen, hala nola, subjektuak norberari zuzendutako jokaerak azpimarratuz eta, hauen adibideak jarri genituen (errua norberari egotzi, beste batzuen artean); iradokitzera eman genuen, zaintzaren lehendabiziko esperientziak izango zirela inpultso oldarkorra, kanporantza edo barnealdera igortzea bermatuko zituzten faktoreak. Azken hauek mezu indartsuak daramatzate bere baitan. Gomuta ditzagun bada, bere buruaz beste egin nahi duten horien eskutitzak.

Hirugarren post honetan, konplexutasun maila bat gehituko dugu: oldarkortasun-bortizkeria binomioa. “Oldarkortasuna eta biolentzia (3.atala)” irakurtzen jarraitu

Agresibitatea eta zaintza gabeziak – 2. atala-

pasivo-agresivo Azkeneko postean azpimarratzen genuen, haur baten eboluzioaren garapena bermatzeko ezinbestekoa dela etxeko egonkortasuna, zehazki, familia-giroarena. Egonkortasuna eta tratu egokiaren arteko harremana agerikoa dela ematen du, baita kontrako poloan azaltzen dena ere; hau da, ama-haur zaintzaren etenaldi, gutxitasun edota faltak harreman horren baitan duen garrantzia nabaria dela.

Aitzitik, jakina da zaintza gabezia edo falta horren baitan hazten diren haurrek, tonalitate urria eta jokaera iheskor zein beldurtia adierazten dutela. Ondorioz, eta, aipatutako testuinguruko baldintzak emateko aukerak baldin badaude, jarrera eskatzaile, ausart eta/edo konfrontatiboz hornitutako garapena emango da haur horiengan; guzti hau, ukatu zaien horren exijentzia-erreakzio nabari gisa. Bestalde, egongo dira begirada arrotzaren aurrean ikusezin bihurtzea aukeratuko dutenak ere. Norberarekiko balorea gutxietsi eta errealitate hura gabezian oinarrituko duten haurrak hazi eta garatuko dira, ondorioz.

Lehendabiziko kasuan, jarrera erasokorrak alderdi kanporakoia eskuratu edo bereganatuko du eta hau, harremanetan bistaratuko da erronka, kontrol, erakusketa edo antzeko portaeren bitartez. Bigarren kasuan berriz, oldarkortasuna barneratu egingo da, “irentsi”, gorde, eta haurrak berak, norberari egotziko dio errua.

Kanpo alderantz azaltzen dena, baita barnerantz adierazteko joeraduna ere, oldarkortasun adierazpen gisa ulertzen dira, oldarkortasuna, bizitzan aurrera egitea bermatzen duen modutzat ulertua; oldarkortasuna, bidea eraikitzeko ematen digun indar bezala ulertua, eta, biologikoki, psikologikoki eta sozialki bizirauteko aukera ematen gaituen tresna gisa ulertua.

Bi alderdiek harremanei aurre egiteko aukera bereziak adierazten dituzte, eta hala, praktikan jartzean antzemango dira egokiak diren ala ez; azken baldintza hau ematen baldin bada, jokaera, arazotsutzat jotzeko aukera egon daiteke. Azken adibide honetan, bada, gaizki bideraturiko oldarkortasun bulkada baten inguruan mintzatuko ginateke.

Beraz, zer esan nahi dugu “gaizki bideraturiko jarrera edo bulkadak” aipatzen ditugunean? Datorren postean mintzatuko gara horren inguruan.

Agresibitatea eta gabeziak zaintzan

agresividad y la falta de cuidados Agresibitatea berezkoa du gizakiak. Emozio bat da, poztasuna edo tristura diren bezala. Bere agerpena, testuinguruan ulertu behar da, horrela bere zergatia ulergarri bihar baitaiteke.

Jaio berritan haurraren joera agresiboa dirudi. Gose bada negarrari emango dio, zikin badago garrasiari edo bakarrik aurkitzerakoan kexu ager dakiguke.

Dena dela, portaera hauek ez ditugu arrarotzat jotzen, ez ditugu arazo baten seinale modura ikusten. Normaltzat onartzen ditugu, haurren izaera horrelakoa baita. Ama edo aita gai dira ulertzeko zer unetan agertzen diren jokaera hauek, zeintzuk izan daitezkeen haren zergatiak, nori dauden zuzenduak eta zein helbururekin. Familia ongi moldatzen ohi da haurraren beharrizanetara, ulertzen duelako nola jokatu, nola lasaitu haurra, etabar.

Honela egokitzen dira familia gehienek, baina batzuek arazoak dituzte haurra lasaitzerakoan. Zergatik ez da isiltzen umea?, pentsatzen dute hauetan.

Utzi dezagun alde batera arazo fisikoak, hauek izan baitaitezke umearen larritasun deidarren iturri, inoiz. Aldiberean, aster dagigun nola, goian aipatutako joera horiek, eralda daitezkeen normalak izatetik arazo seinale izatera. “Agresibitatea eta gabeziak zaintzan” irakurtzen jarraitu

Pentsarazteko txokoa

rincóndepensar - pentsaraztekotxokoa Betidanik, interesgarritzat jo izan dut iraskaskuntza. Garai batean bide hori jorratzeko grina piztu zitzaidan, baina psikologiaruntz bideratu nituen nire pausoak, eta arrasgero ez naiz sekula damutu hartutako erabakiaz. Dena dela, maisu edo iraskale ikasketak burutu ahal izatea, benetako luxua dela iruditzen zait. Ume baten garapen-bidean eragin baliogarria edukitzeak, erantzukizun handia darama, nahiz eta aldiberean, izugarrizko pizgarria den.

Pentsatzen dut eskolaz formakuntza eremu bat izango balitz bezala, eta ez informazio iturri soil modura. Familiaren lana ordezkatu ez arren, haren jarraipidean ahalegintzen dena, hain zuzen ere.

Nire lana dela eta, hezkuntza ereduez eta irakasleen lanaren inguruan hausnarketa egitea tokatu izan zait sarritan. Bidean zertxobait ikasi izan dut, eta baditut gai horren inguruan jorraturiko ideia batzuk, batez ere, egin behar ez direnen harira.

Hori dela eta, nahiko nuke gaurko idatzi honetan heziketa metodología zehatz bati aipamena egin. Ez dakit zenbateraino egon zezakeen zabalduta metodo hura, baina behin baino gehiagotan izan dut beraren berri, eta zer pentsatu ematen dit.

Atzo bertan profesional batek deia egin zigun gure 116111 telefono zenbakira, aholku eske, 4 urteko ikasle “bihurri” baten portaera nola bideratu ez baitzekitela. Aipatu zidan “ez dakigu zer egin, beti baitago bere ikaskideak jotzen eta molestatzen”.

Umeari buruz egin nizkion galderak, haren portaeraren testuinguruari buruzkoak edota beste bitxikeriez hitzegitean, joan nintzen bada arazoaren irakurketa bat borobiltzen. Horretan genbiltzala, honako hau esan zidan:

“…pentsarazteko txokoro bidaltzen dugu, bihurrikeriren bat eginten duenean eta…”

“Pentsarazteko txokoa” metodología pedagogiko bat da, eta oroar portaera bihurriak zuzentzeko erabili ohi dena. Bertan bihurri portatzen den haurra, bazter batetara bidaltzen da…pentsatzera¡, bizkarra emanez gelakideei.

Erabat konbentzituta nago, metodo horren jatorrizko helburua, oldarkor portatzen ziren haurretan hausnarketa eta emozioen enpatia garatzea zela. Baina, nola irakatsi behar zaio haur bati pentsatzen? Esango nuke, adibidea emanez; hau da: elkarrizketan.

Umeari, lagundu egin behar zaio pentsamenduak gara ditzan, hauek ez baitaude sortuak aurretiaz. Hizketan, beraz, eta galderak eginez, erantzunak berriak eraikitzen diren neurrian. Horrela ikasiko du bere buruarekin hizketatzen edo, beste modu batetara esanda, bere bakarrizketak edukiz betetzen. Baina bazter batetara bialtzen badiozu, bere isil-hizketaren hutsunearen aurrean jarriko duzu, ez baitauka bakarune horretan hausnarketarako baliabiderik. Hutsune hori betebeharrean, errudun sentí daiteke, baina ez erantzule, eta ondorioz zuzendu beharreko jarrerak hobetu beharrean, txarreratz egin litzake.

Ez ditzagun haurrak “pentzatzera…” derrigortu, ez baitakite zer den “pentsatzea”, eta gainera, derrigortasuna ez baita biderik pizgarriena ezer onik lortzeko. Mintza gaitezen beraiekin, hausnarketarako bidean jarri nahi badiegu. Haurrak harremanean ikasten baitu, eta ez biziari bizkarra emanez.

Izen gabeko izua

besarkada - abrazo Bat-batean, begiak ireki eta gorputzera bueltatu nintzen, eta han “izen gabeko” izuaren presentzia sentitu. Ez nuen espero izua, eta ikaratu egin nitzen sentitzean.

Nire bihotzaren taupada azkarren premiak, ohera bertara egotzi zidan ametsetatik , non izara garbien lurrina nahastu egin zitzaidan nire ikaratutako izerdiaren usainarekin

Bi edo, gehienez, hiru segundo baino gehiago ez ziren pasatu, eta sukaldetik ama entzun nuen abesten. Egunero, etxeko lanak egin ohi zituela kantatzeari ematen zion. Bere garaiko abesti ezagunak ziren, bere gozotasun bereziarekin, abesten zituenak. Nahi gabe, amak ikararen atzaparretatik libratu nituen. Di-da batean altxatu nintzen nire ohetik eta baita salto bitan zeharkatu ere gure etxeko pasillo txikia. Sukaldera iritsi eta amaren besoetan murgildu nintzen. Bere besoetan hartu zidan eta hantxe bertan ikarak denak uxatu egin ziren, magia egin izan balitz bezala.

Zergatik barka eskatzea den hain garrantzitsua

Gurasoekin izan nuen eskola bilera batetan, bati baino gehiago entzun nion esaten gurasoek ez genuekeela barkamenik eskatu behar gure seme-alabei, hori autoritatea falta bezala uler dezaketelako. Baina hori ez da hórrela, inondik ere!

Barkamena eskatu - Pedir perdón — Barkamena eskatu – Pedir perdón

Seme-alabak hasiak ditugun gurasook, jakin badakigu, denbora eta eskarmendua izan baitugu lagun bide horretan, zenbaterainoko garrantzia duen errespetuak eguneroko bizikidetzan. Ez ala? Baina eraberean ohartuta gaude kontu horren zailtasunarekin, zeren aho betez diogun “errespetu” horren harira, beste hainbat balore edo ezaugarri daude lotuta: enpatia, pazientzia edo arretaz entzuten jakitea, besteak beste.

Ez da erraza eguneroko bizitza, eta, behar bada, oraindik zailagoa nerabe bat duzunean etxean, zeren garai hura erabakigarria eta konplexua baita gerora begira, eta gurasook erabat gogaigarriak bihur gaitezke beraientzat sasoi honetan.

Egia da bai, pazientzia ezinbesteko baliabidea dugula nagusiok beraiekin eztabaidan jartzen garenean, baina haiek ere martxan jarri behar izan ohi dute tresna bera ulergaitz, besteak beste, sentitzen direnean.

Hona hemen nire buruari ematen dizkiodan arrazoi batzuk barkamenaren onurak garrantzizkotzat jotzeko:

Seme-alabek ikasiko dute ez direla beti arrazoiaren jabe, eta erratuta egotea ez dela gabezia bat.
Konturatuko dira barkamena eskatzea ez dela erraza eta/baina praktikan jartzen badute sendoago sentitzen lagunaraziko diotela.
Zintzotasun jarrera etxean ikusi eta ikasteak, onura ordainezinak ekar dakizkioke gazteari
Nerabeak ikasiko du nolako garrantzia duen elkar-kontrako jarreren aurrean barkamenaren duintasunak.
Garrantzitsua,baita ere, onartzea besteen autokontrol galerak, eta ez horregatik “itxi atea” elkar ulertzeari.
Barkamena eskatzen duenak errepetua merezi duelako

Azken finean, barka eskatzen dakienak besteak errespetatzen ikasten du, eta horrek bere burua errespetatzera eramango dio.

Geure onetik ez ateratzeko hainbat aholku

Iraila. Guraso asko lanera itzultzen dira udako oporrak igaro eta gero. Beraien seme-alabek oraindik ez dute eskolarik. Hilabete estreinatu berriaren lehen lanegunetako batean aita edo ama etxera itzultzean haserre bizian jartzeko giro ezin egokiagoa sortzen da, lanean egun txarra igaro dutelako eta, gainera, gaztetxoak, etxean ezer ez egiteaz gain, dena hankaz gora jarri duelako. Zer gertatzen da? Bada, gurasoa bere onetik ateratzen dela, lau garrasi bota eta, gainera, azkenean damutu ere egin daitekeela. Eta hortik aparte, horrek zerbaiterako balio izan du? Esan nahi duguna da, etsipena kanporatzeaz gainera, semeak edo alabak zerbait ikasi du?

Esan dugun bezala, aurreko paragrafoan gertatzen den egoeraren antzeko bat gertatzeko datak iritsi direla eta, hainbat jarraibide utziko ditugu hemen, beharbada ongi etor daitezkeenak hain zuzen ere hori ez gertatzeko, hau da, geure onetik atera ez eta lasai mantentzeko:

– Oso haserre gaudela onartu eta ez erreakzionatzea erabakitzea, hau da, nagusitzen zaigun amorruari biderik ez ematea.
– Lasaitasuna berreskuratzea; horretarako, baliagarria gerta dakiguke gelatik irtetea, begiak itxi eta itxarotea edo beste norabait begiratzea, 10 arte zenbatzea, etab., lasaitasuna berreskuratzeko behar dugun espazioa eta denbora izan dezagun.
– Lasaitu garenean gertaerak deskribatuko dituzten esaldiak erabiltzea, deskalifikazioak eta akusazioak alde batera utzita.
– Umore ona erabiltzea oso tresna indartsua da giroa leuntzeko, gertaerak desdramatizatzeko eta lasaitasunera itzultzeko.
– Gertatu dena orainaldian kokatzea, honelako etiketarik gehitu gabe: “desastre hutsa zara”, “alfer halakoa”, “beti…”, “horrela ez zara inora iritsiko”, inoiz ez duzu egiten…”, etab.
– Ohar edo gutun labur bat idaztea, gertatu dena, nola sentitu garen, eta arazoa konpontzeko guk egin behar genukeena edo hark egitea nahi genukeena deskribatzeko.
– Geure onetik atera bagara, barkamena eskatzea edo gertatutakoa sentitzen dugula erakustea.

Horiek praktikan jartzeko hainbat aholku baino ez dira, eta seguru zuek beste hainbat dituzuela horrelako egoeretan erabiltzeko… Kontatuko al dizkiguzue?

“NIRE AMAK EZ NINDUEN SEKULA ONARTU NAIZEN BEZALA”

abrazo materno - amaren besarkada — abrazo materno – amaren besarkada

17 urteko neska batek deitu digu barrua hustutzeko beharrean, amarekin izan duen harremana hizpide izan delarik.
Hobeto zegoela baina gogorrak igaro eta gero, inoiz ez baita sentitu onartua amarengandik.

Aitortza horren aurrean barruak buelta eman zidan. Ez dakit egoera berean egon litekeen inor ezagugutzen duzuen. Gurasook ,batzuetan, adierazten diegun exijentzia gehiegizkoa izan daiteke. Maitasunaren aitzakiarekin, buru-belarri, sar nahi dizkiegu guretzat eredugarri diren portaerak etabar.

“zer pena hortzak horrela izana”, “hor bada; ezin duzu argaldu eta…”, “ ez duzu zure nebak bezalako ile disdiratsua”

Mingarriak ez al dira honelako erretolikak?. Maite ditugu gure seme-alabak, baina maitasuna adierazteko modurik hoberena beraien izaera onartzea dela, uste dugu.

“zaren bezala maite zaitut; gorri, zuri,betz. Maite zaitut zu zeu zarelako, eta zaren bezala ikaragarria zara…”

“Amak ez zidan onartu nintzen bezala”. Ez da lehenengo aldia horrelakoa entzuten dudana. Seguru nago, guraso hoiek hoberena nahi izango zutela berarentzat. Agian ez zuten kontuan hartu bere hitzen zenbaterainikoa. “Hobetzea duzu…” hark, itzulpen mingarria zuen “ ez zara nahikoa” batetan, agian. Nahiko zama autoestimurako eta baita oztopoa ere harremanetarako, besteak beste.

Gurasook ikasiko bagenu “maite zaitut zaren bezalakoa” esaten. Gure seme-alabek ahal izango baligute gureganako kexuak adierazi; hau da: “epaituta sentitzen naiz; pentsatzen dut sekula ez naizela nahiko izango zuretzat…,”. Agian dena errazago izango litzateke.

Etsipen handiz aitortu zidan neskato honek bere bizipenak.

“Gogortu egin behar izan naiz. Ohartu nintzen sekula ez nintzela nahiko izango nire amarentzako, eta baita onartu egin behar nuela ere.Esan egin diot, barruan mina ematen zidan eta, baina esan nionean ez zidan sinetsi. Nire haserrealdi hutsa zelakoan zegoen…/…

“Tontakeriak” –erantzun zidan

…/… eta erantzunak berak, min gehiego ekarri zidan. Baina , esan nion behintzat, eta akaso egunen batean kontura zezake nire bizipenez, erasotua sentitu barik.”

Uste dut, honelako testigantzak bai merezi duela benetako hausnarketa bat.

BIKOTEKIDE BANAKETA ETA SEME-ALABEN ONGIZATEA

Seme-alabak dituzten familietako osaketa azkar aldatzen ari da bikote banaketen areagotzearen ondorioz. Aldaketa honek, familiaren egitura eta familiarteko erlazioan eragina du.

Familia, seme-alaben hurbileko testuingurua eta babes sistema printzipala dela kontutan izanik, gurasoen banaketa, trantsizio zaila da seme-alabentzako. Banaketak sortutako ezegonkortasunak, seme-alabengan desoreka emozionala eta sentimendu indartsuak eragin ditzake; baita antsietate handia eta pertsonen arteko arazoak ere.

Baina, seme-alaben ondoeza maila eragile askoren menpe dago. Alde batetik, gurasoen moldaketa, familia egoera eta pertsonalaren aurrean. Beste alde batetik, familiaz kanpoko familiartekoen eta lagunen babesa. Bestalde, bikotekide banaketaren ondorengo gatazkaren jarraipenak, harremanak liskartsu ditzake, etxeko gazteen egoera larriagotuz. Izan ere, gatazkaren luzapenak, seme-alaben garapen psikologiko, físiko eta eskolarra oztopa ditzake.

Esandakoarekin, ez ginateke larritu behar. Seme-alaben ongizaterako egoerari aurre egiteko modua aurkitu behar dugu. Aurre egiteak hauxe suposatzen du:

1.    Seme-alabekin, komunikazio egonkorra eta segurua mantendu. Halaber, ulermen egokia bilatu nagusien artean.
2.    Berrantolatu seme-alabekiko nagusien ardura, beti ere, gazteen ongizatea kontutan izanik
3.    Familia artekoen moldaketa eta autoestimua sustatu.
4.    Koherentzia eta familia unitate loturak matendu.
5.    Seme-alabeei beharrezkoa duten euskarri eta babes segurua eman.
6.    Babes soziala mantendu eta garatu.
7.    Zuzendu egoeraren eragina, seme-alabengan ondorio negatiboak saihesteko.

Hortaz, familia egoera berriaren aurrean, guraso lez, seme-alabei, beharrezko egokitzapena erraztea izando litzateke oinarria Beti ere, seme-alaben ongizatea kontutan izanik.

Har dezagun arnasa!!!

Ahalik eta lasaien egon. Jakin badakigu ez dela batere erraza, baina hain garrantsitzua da!!!. Seme-alabei ezin diegu berehalakoatasunezko erantzunik eman, ez eta pentsatu gabeko jarrerekin hezitu.

Gurasoren batek, estutasunez josita deitzen digunean, lasaitasuna berreskuratzen laguntzea da Zeuk Esanen dugun oinarrizko tresna. Barrua baretzea komeni izaten da, behar bezalako hausnarketa burutu eta erabaki zuzenagoak, ostean, hartu ahal izateko. Batzuetan lortzen dugu, baina ez beti.

Inoiz, larrialdia dena, hitz egin ostean, eguneroko arazo arrunt bat bihur daiteke. Baina badaude, arazoaren aurrean interbiderik ezin dutenek aurkitu.

Inoiz mintzatu gara konponbidearen ahalegina kontutan hartzeko gai ez direnekin. Hauek, salaketa edo zigorraren guran hurbitzen zaizkigu, bateko adingabe edo besteko irakasle zein monitoreri, ordainak bueltatzeko gogoz

Hain gora-goraka azaltzen zaizkigun gurasoek, ezin izango dute inolako konponbiderik aurkitu euren urduritasunaren kargun egiteko gai ez baldin badira; edo gutxienez, guregandik laguntzen uzten ez badira.

Again semeari edo alabari gertatu izan zaion zerbaitek astoratu dezake, gure deilari heldua. Baina, izan liteke ere, semeak edo alabak kontaturikoa subjetibotasunez zipristinduta egotea, eta garbiago esanda, baita antzerki-izaeraz azaldua ere. Behin baino sarriagotan gertatu izan zaigu.

Kasu horietan, ez da komeni burugabe jokatzea. Bata da semeari edo alabari sinestea, eta bestea ez planteatzea besteek (hau da: balizko errudunak) ere izan ditzaketela beraien ikuspuntua. Ikertu beharra dago, beraz, gertatutakoa, eta biderik onena ahalegin horretarako, testuingurua ulertzea izaten da. Nola eman diren gertakariak, non egon diren, nortzuk hartu dute parte, nola hasi den, etabar. Ikertzea, hori da: gertakarien lotura konprenitzea. Horren ostean, hartu lasai erabakiok!!!, baina ez ezazue eraki ezer, ulertze ahaleginik egin orduko. Bai?

Garrantzizkoa da beraz, gure umeekiko dugun protekzionismoaren izenean, iparrik ez galtzea. Kontuan izan, ezin dugula, itsu-itsuan, beraien alde egin. Izan ditzakete erantzunkizunik hainbat gertakaritan, nahiz eta gure aurrean errugabe legez azaldu. Amarruan jausten bagara, atera kontuak!!! Txarra guretzako, trarra gure umeentzako, baina txarragoa erruduntzat jotzen ditugunentzako.

Bai, bai; testuz ibil gaitezen.Gure adingabeek nolabaiteko iskanbila, gatazka edo larriunea azaltzean, kaltetuak balira aurkezten bazaizkigu, har dezagun arnasa ahalik eta sakonen. Ondoren, has gaitezen gertatutakoa konprenitzen; zerbait ulertzea ez baita babesik ez ematea. Babesa beti, baina heziketa ahaztu gabe.